Karaköy Yolcu Salonu’
Hürriyet
İdris EMEN
18 Şubat 2017
Karaköy yolcu salonu yıkıldı
Tarihi Karaköy yolcu salonunun denize bakan tarafı Galataport projesi inşaatı nedeniyle iş makineleriyle yıkıldı. Mimarlar Odası yıkıma sert tepki gösterirken, proje yönetimi “binanın birebir aslı gibi tekrar yapılacağını” açıkladı.Cumhuriyet döneminin önemli mimari eserlerinden biri olarak kabul edilen tarihi Karaköy yolcu salonunun denize bakan cephesi, Galataport projesi kapsamında yıkıldı. Galataport projesi yönetimi, yıkımın “can güvenliği kriteri” nedeniyle yapıldığını belirterek, restorasyon çerçevesinde “birebir aslı gibi yapılacağı” taahhüdünde bulundu. Yıkım işlemini sert dille eleştiren Mimarlar Odası ise “yapının yıkılmadan korunacağı açıklanmıştı” sözleriyle tepki gösterdi.
Mimar Rebii Gorbon tarafından tasarlanan ve 1940’lı yıllarda inşa edilen bina, ilk olarak 2002’de İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından ‘korunması gereken kültür varlığı’ olarak tescil edilmişti. Tarihi Yolcu Salonu, 2015 yılında da bu kez 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1. grup ‘korunması gereken kültür varlığı’ olarak tescillenmişti.
‘YIKMAYACAĞIZ DEDİLER’
Yıkıma tepki gösteren TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Sami Yılmaztürk şunları söyledi: “1940’larda tamamlanan bina erken Cumhuriyet döneminin özgün yapılarından birisidir. Karaköy Yolcu Salonu ilk modern deniz yolcu salonu olması gibi taşıdığı tarihsel, kültürel değerlerin yanı sıra mekanları itibarı ile sosyal yaşamdaki yeri itibarı ile korunması gereken bir eserdir. Bu yıkıma ilişkin elimizde bir karar yok. Neye dayanarak yıkıldı, bununla ilgili elimizde hiçbir bilgi yok. Galataport adı ile anılan projenin dayanağı olan planlara açmış olduğumuz dava çerçevesinde daha 10 gün önce keşif yapıldı. Hâkim ve bilirkişi huzurunda ilgililerle yapının yıkılmadan korunacağı açıklanmışken, yapının yıkılması kabul edilemez.”
İlber Ortaylı
27 Şubat 2017
Bu yolla Dolmabahçe’yi de yıkarlar
Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Galataport çalışmaları kapsamında yıkımı tepkilere neden olan Karaköy Yolcu Salonu’nu köşesine taşıdı. Hürriyet gazetesindeki yazısında Karaköy Yolcu Salonu için“Değişen toplum yaşantısına sahne olmasıyla Türkiye’nin yakın tarihinin en önemli eserlerindendi. Ne olursa olsun bu bina korunmalıydı.” diye yazan İlber Ortaylı, iktidarı da eleştirerek, “Eskiden bu halkı küçümseyerek iş yapanların ‘halka yabancılaşmış bürokratlar ve sözde aydınlar’ olduğu tekrarlanır dururdu. Şimdi o işi yapanlar artık halkın içinden geldiklerini söyleyenler…”ifadelerini kullandı.
Tarihi binaların “çökmeye meyilli” denilerek yıkıldığını ifade eden Ortaylı, “bu yolla dolmabahçe’ye bile yıkım kararı verilir” şeklinde yazdı.
Fausto Zonaro – Galataport
İlber Ortaylı’nın yazısının ilgili bölümü şöyle:
“İstanbul 19’uncu yüzyılda uluslararası su yollarının kavşak noktası haline geldi. Her şeyden önce Süveyş Kanalı kuzeydoğu Atlantik’teki ağır trafiğin bir kısmını bu bölgeye çekmişti. Bundan başka Rusya ve Tuna havzasının Akdeniz trafiğine girişi de bir etki yaratıyordu. Emin bir liman olan İstanbul, gemilerin sadece Haliç ve havzasına demir atıp karayla sadece sandal ve alamana yük kayıklarıyla ilgi kurduğu bir yer olmaktan çıktı. Yolcu gemileri artık Galata rıhtımına yanaşıyordu. Bu dönemde Cumhuriyet, yolcu trafiğinin artmasının gerektirdiği ilk eseri de ortaya koydu. Şehre yakışan bir yolcu salonu, mimar Rebii Gorbon’un projesine göre yapıldı.
Yapılır yapılmaz da bu yolcu salonu, İstanbul hayatının ve tarihinin ayrılmaz bir parçası haline geldi. Gümrük buradaydı, polis buradaydı. Yolcu salonuyla beraber Karaköy derhal ilginç restoranlar ve dükkânlarla doldu. Dünyanın dört tarafından insanlar buraya akmaya başladı.”
