Oztin Akguc
26 Ekim 2014 Pazar
Cumhuriyet
BOP (GOP) Kapsaminda IŞİD
IŞİD (Irak Sam Islam Devleti) olayini ve olasi gelismeleri, ABD’nin Buyuk (Genisletilmis) Ortadogu Projesi cercevesinden degerlendirmek gerekir. Sark meselesi olarak XIX. yuzyila kadar uzanan tarihsel koku ve Birinci Dunya Savasi sirasinda gizli olarak imzalanan Sykes-Picot anlasmasi da bu baglamda isIk tutabilir.
ABD’nin BOP (GOP) planinda Irak’in uce bolunmesi; Suriye’nin ABD denetimine girmesi, Iran-Lubnan iliski hattinin kesilmesi, Irak kuzeyinde Suriye, Turkiye ve Iran topraklarina da sarkan Kurt Devleti olusturulmasi, Kuzey Atlantik’ten Hazar Denizi’ne, hatta Turki cumhuriyetlere degin uzanan cografyada siyasal sinirlarin ve siyasal yapinin degistirilmesi yer almaktadir. Yirmi yila yakin suredir BOP veya GOP anlatilmaya, aciklanmaya calisilmaktadir. Yazilanlar yeni degil usanc verici de olsa yinelenecektir.
Projede Irak uce bolundugunde;
(1) Guney’de Sii agirlikli,
(2) Kuzey’de Kurdistan olarak nitelendirilen bolgede,
(3) Irak’in orta bolumunde de Sunni mezhebe dayali, uc ayri devlet ongorulmus; Sunni Islam devleti, zaten projede yer almistir.
Suriye’nin denetim altina alinmasinda ise soyle bir yol izlenmistir. Once ikna yontemiyle Bessar Esad’in iktidardan uzaklastirilmasi, sonra demokratik(!) bir secimle Suriye’de ABD yanlisi bir hukumetin olusturulmasi. Bessar Esad’i ikna gorevi de Ortadogu lideri olarak lanse edilen Sayin RTE’ye verilmisti. Erdogan ve Esad aileleri arasinda yakin dostane iliski boyle baslamistir. Ancak ikna yontemi basarili olamamis, bu basarisizlik, Washington nezdinde Sayin RTE’nin notunun kirilmasina, Esad’a karsi da dusmanlik, intikam duygusunun yesermesine yol acmistir.
Ikna yonteminin istenen sonuc vermemesi uzerine, Suriye’de Ozgur Suriye Ordusu yaftasi, semsiyesi altinda ic kalkisma tahrik edilmis, ABD bu amac icin onceleri 60 milyar USD olarak aciklanan fon ayirmis, Suriye’deki ic kalkisma, ABD’nin Ortadogu’daki uydulari, stratejik ortaklari tarafindan da cesitli araclarla desteklenmistir. Cin ve Rusya’nin destegini arkasina alan Bessar Esad baskilara karsi direnmesini surdurmustur. Esad’in iktidardan uzaklastirilamamasi uzerine Suriye’nin bolunmesi planinin uygulanmasina gecilmis, bu baglamda ISID devreye sokulmustur.
Sunni Arap kitlesine dayanan devletin nuvesi Irak Islam Devleti (Islamic State of Iraq-ISI) olarak 2007 yilinda olusturulmustur. Suriye’nin bolunmesi de gundeme geldiginde ve bu baglamda Irak Islam Devleti’ne gorev verildiginde, devletin adi Irak ve Suriye Islam Devleti (Islamic State of Iraq and Syria-ISIS) olarak genisletilmistir.
Suriye’nin baskenti Sam da devletin ismine eklenerek ISID olarak ulkemizde anilmaya baslanmistir.
ISID, isminde Islam olmasina karsin, emperyal guclerin Ortadogu’da ozel gorevler verdigi bir orgut, nihai tahlilde emperyal guclerin bir araci uydusudur. Islevi, Irak ve Suriye’nin bolunmesi, Iran- Lubnan iliski hattinin kesilmesi, Iran’in Ortadogu’daki etkinliginin zayiflatilmasi, Iran-Lubnan hattinin kesilmesiyle Israil’in guvenliginin artirilmasidir.
Sonucta ISID ABD emperyalizmine hizmet ettigine gore, ABD’nin ISID’e karsi tutumu, koalisyon olusturmasi nasil aciklanabilir? Insani kaygilar, nedenler, dusunceler, olayin alalamasidir. Emperyal gucler, Irak ve Suriye’nin dogu bolumunu kapsayacak bir Sunni Islam devleti olusmasini planlamakla beraber; petrol kaynaklarinin kendileri acisindan daha guvenli gordukleri Kurt bolgesinde kalmasini istemektedir. ISID, Musul, Kerkuk yoresine yonelerek, petrol kaynagindan pay almaya kalkistiginda ipler kopmustur.
Irak ve Suriye’nin gorece yoksul bolgesinde kurulacak bir devletin yasam alani olarak petrol bolgelerine yonelmesi dogaldir. ABD bu olasiligi, olasi bir Kurt- Arap catismasini da ongormektedir. Bu baglamda Kurt bolgesine destek verilmesi, guven saglanmasi gerekmektedir. Bu gorev de Turkiye’ye verilmistir. Turkiye ile Kurt bolgesi denilen bolge arasinda iliskilerin iyilesmesi icin de “baris” Cozum Sureci olarak nitelendirilen bir planin uygulamasina gecilmistir. Kobani gerekcesiyle ulkede yasanan istenmeyen olaylar, bu sureci bozma riskini dogurmustur. Bu riski onlemek, bir kez daha bu tur olaylarin yasanmamasi icin ABD taraflari uyarmak geregini duymustur. Ocalan’la gorusmeler, Sayin Selahattin Demirtas’in ABD’ye cagrilmasi, ABD’nin devreye aktif olarak girdigini gostermektedir. Sayin Ahmet Davutoglu’nun surec hakkindaki aciklamalar da ABD etkisini kanitlamaktadir.
Cozum emperyal guclerin ongordugu yonde sekillenecektir. Stratejik derinlik(!), Ortadogu liderligi, bagimsizlik, silahli kuvvetler nerede diye sorarak insani aci aci gulumsetmeyin.
