Ahmet TAKAN
ahttakan@gmail.com
15 Ağustos 2018

Hatırladınız mı?..
Bir zamanlar parlamenter rejim vardı?..

Çoğu yerde soruluyor;
“Böyle bir zamanda Meclis neden olağanüstü toplanmıyor?”..

Bende soranlara soruyorum;
“Toplanıp ne yapacak?”

Yüzüme Uganda’dan Türkiye’ye yaz tatiline gelmiş gurbetçi edası ile bakan muhataplarıma, hepimizin tercihi(!) tek adam rejimini kısa ve anlayabileceği cümlelerle anlatmaya çalışıyorum;

“Diyelim, Meclis toplandı. Ne yapacak?. Açın anayasayı dikkatlice okuyun. Yeni sistemde milletvekillerinin belediye zabıtası kadar yetkisi yok. Milletvekilliği konu mankenliği konumuna getirildi…”

“Ya öyle mi?..”
Evet, aynen öyle hatta daha da fazlası!..

Meclis olağanüstü toplansa hangi kararları alabilecek?.. Krize müdahale edebilecek yaptırımları devreye sokabilme yetkisi var mı?..

Yok!..

Ha ne yapabilirler?.. Partiler ortak deklarasyon yayınlayıp, Trump’a “çok ayıp ettin bize” deyip kınayabilirler…Trump’da çok duyar!..

Ortada Bakanlar Kurulu yok… Bakanlar Kurulu…

Demokratik rejimlerde parlamentolar sadece yasa yapma yeri değildir. Bir de olmazsa olmaz denetleme görevleri vardır. Meclis denetimi ağır ceza mahkemesi gibidir. Yürütme organları, Meclis denetiminin ağırlığı karşısında tir tir titrer.

Meclis’in, bir Başbakana, bir Bakana, bir kamu kuruluşuna hesap sorması ortalığı ayağa kaldırır. Gel gör ki, benim güzel ülkemde, parlamenter rejim AKP iktidarı döneminde ustaca gayet güzel zaman dilimine yayılarak iğdiş edildi. Meclis’in bütün denetim mekanizmaları sulandırıldı, çalışamaz,iş göremez hale getirildi. Bunun en bariz örneklerinden biri KİT komisyonudur. Kamu kuruluşlarının KİT komisyonu öncesinde nasıl hazırlandığını, milletvekillerinin denetim ve soruları karşısında nasıl korkulu rüyalar gördüğüne, hatası olanların nasıl hesap verdiğini yıllarca takip ettim. AKP iktidarı döneminde KİT komisyonu cıvata bir komisyon olmakla kalmadı milletvekillerinin iş takibi için en elverişli mecralardan biri haline getirildi…

Ya sonra?…

Milletvekillerini yazılı ve sözlü soru önergelerine anayasa, yasa, içtüzük kuralları hiçe sayılarak cevap bile verilmeme dönemine girildi.

Daha sonra?..

Malum zatın, üstün katkı ve desteği ile rejim değiştirildi. Parlamenter sistemin jübilesi yapıldı. İki dudak arasına bağlandı koca ülke….

Bir zamanlar gensoru müessesi vardı. Hükümet, Başbakan ve Bakanlar hakkında gensoru önergesi verilirdi. Muhalefetin gensoru önergesi hazırlığı duyulduğunda bile iktidarın uykuları kaçardı. Her ne kadar sayı üstünlüğü de olsa iktidarlar gensoru gibi ağır bir müessesenin işletilmesinden ve ortaya dökülecek ağır iddiaların kamuoyu nezdinde oluşturacağı itibar kaybından çok çekinirdi. Hoş, son 16 yılda muhalefeti iktidar işbirliği içinde gensoru mekanizması da laçkalaştırılıp cıvıtıldı!..

Şimdi gensoru yok!..

Hafızam beni yanıltmıyorsa, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde 2 Hükümet gensoru önergeleri ile düşürüldü;

1979 yılında (31 Aralık) Süleyman Demirel başkanlığında kurulan MC Hükümeti. 25 Kasım 1998’de de Mesut Yılmaz Hükümeti. Üstelik, bu Hükümet Türkbank ihalesi ve iş adamı Korkmaz Yiğit’in açıklamaları yüzünden verilen gensoru ile düşürülmüştü. Yer yerinden oynamıştı.

Gensoru ile düşürülen bakanlardan biri Demirel Hükümetinin Dışişleri Bakanı Hayrettin Erkmen, Mesut Yılmaz Hükümetinin Devlet Bakanı Güneş Taner idi.

Ortada Bakanlar Kurulu yok… Gensoru yok…

Meclis’i olağanüstü toplayıp ne yapacaksınız?.. Laf olsun torba dolsun mu?.. Veya dostlar alış verişte görsün muhabbeti mi?.. Çıkıp kürsüye papaz Brunson’a mı hakaretler yağdıracaklar?… Türkiye’yi bu ekonomik krize ağır buhrana sokan sorumlulardan hesap sorma mekanizması nerede?…

Gensoru olamadan, nasıl sorulacak bu hesap?…
Yapılan hatalar belgeleriyle nasıl ortaya dökülecek?..

Bırakın yahu!.. Meclis olağanüstü toplanmasın!. Mebuslar, tatil keyiflerini yarıda kesmesin. Bu ağır ekonomik kriz altında Ankara’ya dönüp Meclis’i yeniden açtırıp hazinen masraflarını daha da ağırlaştırmasınlar. Tatilde maaşlarını alıp afiyetle yemeye devam etsinler. Hatta, Brunson ülkesine gönderilene kadar tatillerine devam etsinler. Sonra, Meclis’i açar kayıkçı kavgasına devam ederler!..

Şimdi, anladınız mı parlamenter sisteme neden son verildiğini?..

Sakın ha!.. Türk milliyetçiliğini temsil ettiğini, ileri süren bir partiye “Sen nasıl oluyor da partinin hesaplarını TL yerine döviz de tutuyorsun” diye sormayın. Aynı, İslami değerlerin en katı savunucusu gibi görünen iktidar partisine “Neden paralarınızı faizde tutuyorsunuz. Haram değil mi?.. Neden Müslümanları dolarla Hac’a götürüp getiriyorsunuz?.. Neden Amerikan askerlerinin başarısı için dua ettiniz?.. Neden İsrail’in Mavi Marmara şehitlerinin aileleri, ne önerdiği dolarlı tazminat için anlaşma yaptınız” demediğiniz gibi!..

Başınıza taş düşse papazdan bilmeye devam edin!.

http://www.yenicaggazetesi.com.tr/hatirladiniz-mi-bir-zamanlar-parlamenter-rejim-vardi-48496yy.htm

Bülent Somay
www.bulentsomay.com

Gemi yok!

Ekonominin durdurulamaz çöküşüne, Trump’ın ‘posta koymasına’, TL’nin havada oklanmış bir kuş gibi helezonlar çizerek düşüşüne karşı, sosyal medyada yeni moda tartışma: Hepimiz aynı gemide miyiz?

Bu kötü gidişata karşı, aramızdaki farkları, geçmiş husumetleri, anlaşmazlıkları (geçici bir süre için de olsa) rafa kaldırıp önce ‘memleketi kurtarmaya’ mı odaklanacağız, yoksa ‘Krizi kimler yarattıysa onlar halletsin,’ diye bir kenara çekilip sonucu mu bekleyeceğiz? Birileri, yapılan hiçbir uyarıya kulak asmadan, hatta uyarıları yapanları aptallıkla, kötü niyetle, giderek vatan hainliğiyle suçlayarak bildiğini okuyup, bu berbat ve çıkışsız gibi görünen krize sebep olduktan sona, ‘elbirliğiyle’ bir çıkış mümkün müdür? Gemi metaforu burada devreye giriyor: Eğer içinde bulunduğumuz gemi alabora olma, hatta batma noktasına gelmişse, o noktaya hangi yanlış kararlar alınarak gelindiğine, o yanlış kararları kimlerin aldığına bakmadan önce, gemiyi batmaktan kurtarmak gerekir kuşkusuz.

Foti Benlisoy bir tweetinde, gene aynı metafor üzerine bir çeşitleme yaparak, ‘Gemi’yi Afrika’dan Amerika’ya köle taşıyan gemilere benzetiyordu. Güvertede ve kaptan köşkünde köle tüccarları ve onların adamları, ambarda ise zincirli köleler. Bu durumda bile ‘Hepimiz aynı gemideyiz!’ denebilir mi hala? Maalesef denebilir. Eğer okyanusun ortasında, tanımadık bir ada kıyılarında dibini kayalara vurup deldirmişse gemi, kölelerin de zincirleri çözülecek, ellerine aletleri alıp deliği onarmaya girişecekler. Çünkü okyanus, köle ile köle tüccarını ayırmaz. Ama, delik onarıldıktan sonra, zinciri çözülmüş ellerine geçen aletlerle ne yapacakları ise kölelere kalmış! Buradan da görülebilir ki, köle tüccarları kölelerin zincirlerini çözüp ellerine alet vermektense, efendi gibi boğulmayı tercih edebilirler pekala. Veya, daha da iyisi, filikalarına atlayıp gemiyi terk ederler ve ambara zincirli köleleri kaderleriyle baş başa bırakırlar. Çünkü öteki durumda ölümleri, muhtemelen boğulmaktan daha uzun sürecek ve daha sancılı olacaktır.

Uzun lafın kısası, biz bu ‘Gemi’ metaforunda ısrarcı olursak, sonunda hep bir ‘gemi halkı işbirliği’ sonucu çıkacak bir yerlerden. Bize söylenen, hatta dayatılan şey şu: Önce işbirliği yapıp ‘ortak akılla’ davranalım, yani onların bizi bu hale getirmiş olan ‘akıl’larına tabi olmayı kabullenelim (bize akıl soran yok ne de olsa), sonrasına bakarız.

Bu durumda söylenecek tek şey var: Gemi yok!

Matrix filminin meşhur ‘Kaşık yok!’ sahnesini hatırlayalım: Neo, elindeki kaşığı ‘telepati yoluyla’ bükmeye çalışıp beceremezken, Kahin’in ona verdiği tavsiyedir ‘Kaşık yok!’ Kaşık gerçekten de yoktur, çünkü zaten hepsi (Neo da, Kahin de) kurgulanmış, muhayyel bir evrende yaşamaktadırlar. Bu hayali durumdan tek kurtuluş ise, ‘nesnel’ gibi görünen o evrendeki şeylerin asında ‘gerçek’ olmadıklarını, onların zihinleri için yaratılmış kurgular olduğunu kabullenmektir.

Korkmayın, ülkem yetkililerinin bütün gayretlerine rağmen, henüz ‘Nesnel gerçeklik filan yok, aslında hepimiz Matrix’te yaşıyoruz,’ diyecek kadar delirmedim. Sadece okuduğumuzda teorik olarak kabullendiğimiz, hatta son derce parlak ve akıllıca bulduğumuz metinlere hakkını verelim diyorum, o kadar.

Benedict Anderson’ın Hayali Cemaatler’i böyle bir metin (Imagined Communities, 1983 — bu arada bu kitabı harika bir çeviriyle Türkçeye kazandıran İskender Savaşır’ı anmadan geçmek de olmaz: Metis 1993). Anderson bu kitapta ‘millet’ dediğimiz şeyin, kendisini önceleyen kabile, geniş aile, kavim, ümmet gibi topluluk biçimlerinin yerini aldığını, ancak onlar gibi uzun ve görece ‘doğal’ bir yoldan gelişerek değil, nevzuhur kapitalizmin pazar ihtiyacını karşılamak için hızla kurgulanarak ortaya çıktığını savunur. İnsan toplulukları kapitalizm varolmadan önce ‘milletler’ olarak bölünmüyorlardı. Kan bağı, dil, yaşam alanı, ortak inanç gibi parametrelere bağlı bir biçimde örgütleniyorlardı. Kapitalizm ise ‘millet’i icat etti: Belirli bir sermaye havzasının piyasa alanı, ortak dile, ortak ataya, ortak inanca, hatta ortak bir kültüre bile bağlı olmadan, ‘ulus-devlet’ olarak tasarlandı ve ortaya çıktı. Tabii ki bir arada durması için hiçbir doğal ya da tarihsel neden olmayan bu topluluklar bir harca ihtiyaç duyacaktı. Bu harç da 17. yüzyıl sonundan itibaren oluşmaya başlayan milliyetçilik(ler) oldu. Kavim mitolojileri alelacele ‘millileştirildi’, atalar bulundu, bulunamadığında icat edildi. Tarih tezleri ve dil teorileri üretildi. Yanlış anlaşılmasın, bunlar sadece Türkiye’de olmadı, tüm dünyada oldu, Amerika’da ve Avrupa’da başladı, kapitalizmle birlikte Şark’a ve Güney’e yayıldı. Ancak hepsini toplasanız dört yüzyıllık bir tarih bulabilirsiniz en fazla. Kısacası, ‘millet’, Allah vergisi, insanlığın fıtratında olan, tarih-ötesi bir şey değil; tıpkı milliyetçilik gibi insanlık tarihi açısından bakıldığında son derece yeni ve geçici bir oluşum. Asli değil sonradan olma, doğal değil yapay, gerçek değil hayali.

Bu yüzden, son haftalarda pek merak sardığımız ‘Gemi’ metaforu’ (ki ‘millet’i işaret ettiğinden kuşkumuz yoktur herhalde), aslında sanıldığı kadar sağlam, köklü ve sarsılmaz bir metafor değil. Tam tersine, aslında (tıpkı Matrix’teki kaşık gibi) hayali, kurgulanmış bir şey. Biz ona inandığımız sürece var. Dolayısıyla, esas soru, ‘Hepimiz aynı gemide miyiz?’ değil. Bu soruya verilecek cevaplar, o gemide aslında farklı sınıfların, farklı cinsiyetlerin ya da farklı etnik grupların varlığını vurgulayabilir; ama ‘ünite’yi (hem ‘birim’, hem de ‘birlik’ anlamında) bir kere ‘millet’ olarak tanımladığımızda, gemi battığında herkesin birden o gemi ile batacağını kabullenmiş oluruz. ‘Geminin dibini biz mi deldik?’ diye sorabiliriz, ama o deliği yamama işinden de kaçınamayız. ‘Kaptan bana mı sordu?’ diyebiliriz, ama bu bizi boğulmaktan kurtarmaz.

Oysa sorun krizin sorumlularıyla kurbanlarının aynı gemide olmasında değil, geminin olmamasında. ‘Gemi’ dediğimiz şeyin hayali, kurgulanmış bir nesne olmasında. O yüzden ‘Gemi yok!’ Bu, gemi (dedikleri şey) battığında bize bir şey olmayacak anlamına gelmiyor tabii. Ama bize olacaklar, her halükarda olacak; her gün oluyordu zaten. Bunu bir yana bırakıp hep birlikte bir ‘Gemi kurtarma’ operasyonuna girişirsek, başarabileceğimiz tek şey gemiyi o hale getiren kaptanı, kırbacı sallayan tayfa başını, kar-zarar hesapları yapan gemi sahiplerini ve köle tüccarlarını kurtarmak olur. Bir hayali yaşamakta ısrar etmektense başka bir dünyada selamete çıkmanın yolu, ‘gemi’ yerine daha anlamlı, daha faydalı ve geleceği (beklenti ve umutlarımızı) daha iyi kapsayacak bir metafor bulmaktan geçiyor.

https://marksist.org/icerik/Sectiklerimiz/10083/

Arzu A. Cülcüloğlu
16 Ağustos 2018

İllüzyon

‘Gerçek algısının çarpıtılması’ demek oluyor ‘illüzyon’.
Sihirbazların izleyenleri yanıltmak için kullandıkları yöntem.

Zamanın ünlü illüzyonisti Zati Sungur, gösterisinden önce, izleyicilerine “bu bir oyundur, gerçek değildir” diye açıklama yapardı.Artık durum değişti. Zeitgeist, zamanın ruhu böyle açıklamaları gereksiz kılıyor.

Ülkemizin yöneticileri artık bu yöntemi günlük yaşamın her alanında başarıyla uyguluyor.
Dolar başını aldı gidiyor mu? “Ekonomik kuşatma altındayız.” Senin ekonomik politikan yüzünden değil mi? “Değil. Dış güçler. Silahla yapamadı, dolarla kuşattı.” Al sana illüzyon.

Tren kazası yaşandı. İnsanlar öldü. Sorumlu kim? “Sorumlu toprak kayması.Toprak kaydı. Makinist farkına varmadı. Kader bizi imtihan ediyor.” Bitti gitti. İllüzyon.

Seller Ordu’yu vurdu. Evler yıkıldı, ürün mahvoldu. Neden? Beklenmedik yağış oldu. Olur böyle. Orası kısmetten çıkmış. Hadi bakalım, illüzyon. Dere yatağına ev yaptırmışsın. Suların yollarını tıkamışsın. Sorumlu sensin aslında.

Ama Zati Sungur işbaşında.

Man Adası hikâyesi ne oldu? İllüzyon oldu gitti.
Deniz Feneri tarihe karıştı. Şimdilerde kurban parası topluyor.
Toplum usta illüzyonistlerin elinde hipnoza girmiş.
Ne söylesen dinliyor, ne uydursan inanıyor.
Kemal Can bunu yazmıştı. Çok önemli saptama.

İyi de yapılacak iş bu illüzyonun bozulup gerçeklerin görünür olması.
Bu büyü bozulmadan toplumun gerçekleri görmesi çok zor.
Üst rütbede komutanlar önemli görevlere yeniden atanıyor.
Bu komutanlar yıllar yılı Ergenekon’dan, Balyoz’dan hapiste yatmadılar mı?

Yattılar.

Peki, onlar yatarken iktidarda olanlar gene iktidarda değil mi? Bu nasıl oluyor? Yanıtı, onları FETÖ yaptı. Onları FETÖ yaparken sen ne yapıyordun? Tısss. Gelsin illüzyon. Ülkenin yarısı anesteziye sokulmuş, yarısı da çare bulamıyor.
Durum bu iken…

***

Durum bu iken, çare bulması gerekenlerin başında gelen CHP iç çatışmalarıyla uğraşıyor.

Nedir bu iç çatışma?

Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ve merkez yönetim ekibi, bu yapıyla devam etmeyi uygun buluyor.Partinin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce ise ilkeleri de, örgütü de, uygulamaları da değiştirmek gerektiğini ileri sürerek kurultay toplanmasını istiyor.

Bu konuda Emre Kongar ustanın yazdıkları dikkatle okunmalıdır. Hele de “Lider ne yapmalıydı” sorusuna yanıtın köşe yazarına değil lidere düştüğünü, aradaki farkın da bu olduğunu belirtmesi çok anlamlıdır.

Partili değilim ama seçmen olarak söz hakkım var.Kemal Kılıçdaroğlu ve Muharrem İnce birlikte çalışmalarının yolunu ve yöntemini bulmalıdırlar.Bu aşamada, yerel seçimler arifesinde her ikisinin de yeri, deneyimi, enerjisi parti için önemlidir, değerlidir.

Kemal Bey, genel yönetimi, Meclis çalışmalarını yönetmelidir.
Muharrem İnce de örgütlenmeyi ve eğitimi üstlenmelidir.
Gerekirse ‘eşbaşkanlık sistemi’ de uygulanabilir.
Ancak bu aşamada kim dışarda kalırsa çok büyük bir kayıp olacaktır.

Kemal Bey de, Muharrem Bey de değişik özellikleriyle birbirini tamamlayan enerjileriyle başarının kilidini açabilirler.

“Ya ben ya o” yerine “Hem biz hem biz” formülü uygulanmalıdır.
Yerel yönetimlerin seçimi olağanüstü önemlidir.
Bu seçimin kazanılması geleceğin kazanılmasıdır.
Bu seçimin kazanılması illüzyonun bozulmasıdır.
Bu seçimin kazanılması ülkenin kazanılmasıdır.
Bu aşamada hiç kimsenin kişisel hedefi olamaz.
Hedef hep birlikte ülkenin kazanılmasıdır.

Dikkat!.

Arzu A. Cülcüloğlu | 16 Ağustos 2018